کلرزن نمکی از مدرن ترین سیستم های گندزدایی و ضدعفونی کننده آب استخر است. این وسیله با استفاده از الکترولیز نمک محلول در آب، کلر تولید کرده و به طور مستقیم وارد آب می شود. در حال حاضر استفاده از کلرزن های نمکی به جای کلرزن های معمولی، رواج زیادی دارد. کلر ماده ای است که برای پاکسازی آب استخر به کار برده می شود. پودر کلر و قرص کلر شکل هایی از ترکیب کلسیم هیپوکلریت جامد هستند که در بازار به طور عمده عرضه می شوند. هدف از مطالعه این مقاله نشریه جهان شیمی فیزیک، آشنایی با کلرزن نمکی و طرز کار آن است.
کلرزن نمکی
کاربرد کلرزن نمکی برای گندزدایی آب استخر یکی از پیشرفته ترین روش ها است. با استفاده از این وسیله، کلر محصول الکترولیز نمک طعام در محلول آب و نمک است. اسید هیپوکلریک و هیپوکلریت سدیم تولید شده از الکترولیز، به عنوان دو ترکیب اکسید کننده و ضدعفونی کننده ی قوی عمل کرده و وارد آب استخر می شوند. به عبارتی با این روش، کلر به طور مستقیم وارد آب استخر نشده و محصول الکترولیز نمک خواهد بود.
کلر تولید شده به دو صورت آزاد و ترکیبی خواهد بود. کلر آزاد تمام باکتری ها و میکروارگانیسم ها را از بین برده و کلر ترکیبی با مواد شیمیایی دیگر ترکیب می شود. آمونیاک از جمله ترکیباتی است که تمایل زیادی به ترکیب با کلر داشته و تولید کلرامین می کند. کلرامین ماده ای مضر برای چشم و پوست شناگران بوده و در صورت زیاد شدن، باید به استخر شوک کلر زد.
عملکرد کلرزن نمکی
ابتدا مقدار نمک آب را اندازه گرفته و با توجه به حجم استخر، نمک را به آب اضافه می کنند به حدی که مزه آب شور نشود. محلول آب نمک با عبور از الکترودهای کلرزن تجزیه می شود. نمک وقتی از این فیلترها عبور می کند، سدیم هیپوکلریت و هیپوکلریت اسید تولید می شود.
قبل از اضافه کردن نمک به استخر، کلرزن را خاموش کرده و نمک را در حالی که پمپ استخر روشن است، روی سطح استخر بپاشید. ۲۴ ساعت زمان لازم است تا نمک ها کامل حل شوند. بعد از این که از تعادل شیمیایی آب استخر مطمئن شدید، کلرزن نمکی را روشن کنید.
در استخرهای روباز برای این که میزان ماندگاری کلر بالا رفته و در برابر اشعه فرابنفش خورشید مقاوم تر شود، از اسید سیانوریک استفاده می شود. مناسب ترین مقدار اسید سیانوریک بین ۲۰ تا ۵۰ ppm است.
مزایا
یکی از مزایای کاربرد این کلرزن این است که نیازی به استفاده روزانه از پودر کلر و چند روزه از قرص کلر نیست. این دستگاه کلر را به طور مداوم تولید کرده و وارد آب استخر می کند. با این روش، نیاز به شوک کلر کاهش یافته و تولید جلبک کاهش یافته و آب کمتر کدر می شود. همچنین به جهت تولید مداوم کلر، تولید کلرامین کاهش می یابد. جلوگیری از افزایش سختی آب، کم شدن هزینه نگهداری به جهت کم بودن قیمت نمک نسبت به کلر و عدم نیاز به افزودن دستی کلر، از مزایای دیگر این دستگاه است.
معایب
مقدار کلسیم آب و PH با استفاده از کلرزن نمکی، ممکن است بالا رود. زیرا به هم خوردن میزان PH آب استخر از حد نرمال، باعث ایجاد رسوبات کلسیم روی دیواره ها می شود. به همین جهت به طور هفتگی میزان PH اندازه گیری می شود و در صورت نیاز از اسید هیدروکلریدریک و پودرهای آماده برای کاهش PH استفاده می شود.
سل نمک در این کلرزن باید هر ۳ تا ۷ سال تعویض شود که از معایب آن محسوب می شود. همچنین سایر قطعات این دستگاه مانند مدار الکتریکی، سنسور جریان و سوئیچ جریان، ممکن است نیاز به تعویض داشته باشند.
آسیب به تجهیزات استخر توسط آب نمک، جای بحث داشته و توسط برخی تایید و یا تکذیب می شود. اما در صورت بالا بودن میزان غلظت نمک ها، امکان آسیب به تجهیزات استخر و خوردگی آن ها وجود دارد.
تفاوت کلرزن معمولی و نمکی
در کلرزن معمولی، کلر به صورت قرص کلر، گرانولی و پودر کلر اضافه می شود ولی در نوع نمکی، میزان اسیدی و کلر آب با دستگاه کنترل کننده بررسی می شود. همان طور که گفته شد کلر به دو صورت کلر آزاد و کلرامین در استخر وجود دارد. تصفیه کامل استخر با کلر آزاد بوده و بوی نامطبوع استخر از کلرامین است.